Çölyak hastalığı (Gluten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus (tüysü oluşumlar) denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan sindirim sistemi başta olmak üzere pek çok sistemde belirti ve bulgulara neden olan alerjik, kronik sistemik bir hastalıktır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olmaktadır.
Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Hastalık yaşamının her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. Çölyak hastalığının belirtileri çok çeşitlidir. Çocuklarda görülen belirtiler arasında, karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle olabilir.
Yetişkinlerde görülen belirtiler ise karın bölgesinde öne doğru şişkinlik, yaşa göre kilo azlığı, kas zayıflığı, kansızlık, dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması, ishal, kusma, bezginlik, nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları, ağız içinde oluşan aftlar, iştahsızlık, gaz şikayetleri, eklem ve kemik ağrıları, sinirlilik, ciltte kaşıntılı döküntüler yer almaktadır.
Hastalık tipik belirtilerle başlayabileceği gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir. Ülkemizde Çölyak hastalığı görülme sıklığı yüzde 1 ile binde 3 arasında değişmekte olup Türkiye’de 250 bin ile 750 bin arasında çölyak hastası olduğu tahmin edilmekte iken ancak yüzde 10’nuna tanı konulduğu dikkate alındığında 25 bin ile 75 bin arasında tanı almış hasta beklenmektedir. Toplumda tanı almamış hastalar buz dağının görünmeyen kısmıdır. Çölyak hastalığının tek tedavi yöntemi yaşam boyu sürecek Glutensiz diyettir. Glutensiz diyete uyumun olmadığı, diyetin bozulduğu ya da tamamen bırakıldığı durumlarda hastada (eğer gelişme çağında bir çocuksa ) kilo alma ve boy uzamasında gerilik, malnutrisyon, demir eksikliği anemisi, folik asit, B12 vitamini, eser element ve mineral eksiklikleri, kemik metabolizmasında bozukluklar, osteopeni, osteoporoz gibi besin eksikliklerine ilişkin durumların yanı sıra ergenlikte gecikme, infertilite, barsakta kanser gelişimi gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Çölyak hastalığı yaşam boyu devam eden kronik bir hastalıktır ve gelişebilecek komplikasyonları nedeniyle yaşam boyu glutensiz diyete tam uyum gerekmektedir.
İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Başkanlığı tarafından, ,Çölyak Günü nedeni ile 9 Mayıs 2019 Perşembe günü 16:00-23:00 saatleri arasında Festiva AVM’de stand açılıp Çölyak Hastalığı hakkında bilgilendirici broşürler dağıtılmıştır.