Mart ayı Kolorektal kanser farkındalık ayı olarak tüm dünyada ve ülkemizde kabul görmüş ve çeşitli etkinliklerle farkındalık oluşturulmaya çalışılan bir aydır. Dünyada ve ülkemizde yaşanan pandemi sürecinde sadece COVİD-19 değil, kanser de ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Sağlık Bakanlığının istatistiklerine göre kolorektal kanserler hem kadınlarda hem de erkeklerde üçüncü sırada yer almaktadır.
Risk Faktörleri
Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmemekte olup en bilinen risk faktörleri şunlardır;
* Aşırı kilolu veya obez olmak
* Fiziksel olarak aktif olmamak
* Fazla miktarda işlenmiş gıda veya kırmızı et tüketimi
* Alkol Kullanımı
* Sigara
* İleri yaş
* Ailede benzer kanser öyküsü bulunması
Belirtiler
*Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
* Bağırsakta tam boşalmama hissi
* Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı), veya dışkı renginde koyulaşma
* Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
* Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
* Sürekli yorgunluk
Tanı:
Diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserleri de iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Bu nedenle amaç, daha kanserde belirti yokken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Bu nedenle, 50 yaş üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser riski artmış olan kişiler daha erken tarama programına alınmalıdır.
Korunma:
Kolorektal kanserini önlemek için atılması gereken en önemli adımlardan biri tarama olmakla birlikte aşağıdaki sağlıklı yaşam davranışlarını uygulamak da sadece kolorektal kanserinden korunmada değil birçok kanserden korunmada da önemlidir:
*Sağlıklı kiloda kalmak ve bunu sürdürmek
* Taze meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek.
* Posa içeriği yüksek besinlerin tüketimi artırmak. Posa içeriği en yüksek besinler sırasıyla; kuru baklagiller, tahıllar, sebze-meyvelerdir.
*Günde 30-60 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite
Taramalar kapsamında ilimizde tüm Aile Sağlığı Merkezlerinde 50-70 yaş arasında kadın ve erkek nüfusa; kalın bağırsak kanseri taraması gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir şekilde 2 yılda bir ÜCRETSİZ olarak yapılmaktadır. 50 yaşından sonra her 10 yılda bir de kolonoskopi önerilmektedir. Siz değerli vatandaşlarımızı bu testi yaptırmaya davet ediyorum.
Hayatınız bizim için değerlidir.
Unutmayın, Erken Teşhis Hayat Kurtarır. Dr. Sedat KAVAS
İl Sağlık Müdürü