Yılın en çok et tüketilen zamanı olan Kurban Bayramı’nın toplumumuzda manevi değeri çok büyüktür. Bu dönemde şekerli yiyeceklerin tüketiminin artmasının yanında sağlıklı beslenme ilkelerine uygun şekilde tüketilmeyen etler de beslenmemizde düzensizliklere ve sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Özellikle obezite, yüksek tansiyon, kalp-damar, mide ve şeker hastalığı gibi rutinde sağlık sorunu yaşayan bireylerin bu dönemde beslenmelerine daha fazla özen göstermeleri gerekmektedir.
İyi bir protein kaynağı olan Kırmızı Et, protein dışında doymuş yağı, çeşitli mineralleri (özellikle demir, çinko, magnezyum), vitaminleri ( özellikle B12, B6, B1 ve A vitamini ) de içinde barındırır. Özellikle B12 vitamini eksikliği ve demir eksikliği anemisinin temelinde kırmızı et tüketmemek çok rastlanan sebeplerden birisidir. Tüketilen kırmızı etteki demir mineralinden en iyi yararlanmanın yolu C vitamininden zengin besinlerle etin bir arada tüketilmesidir. Renkli bir salata bu etkiyi sağlamaktadır. Et sindirimi en zor olan besinlerden birisidir. Kurban etinde hayvanın kesildiği gün ölüm katılığı denen rigor mortis oluşur. Yeni kesilen hayvanın etinin sert olmasına neden olan bu durum, etin hem pişirilmesini hem de hazmını zorlaştırır. Bu nedenle özellikle mide ve bağırsak hastalığı olan kişiler kurban etlerini hemen tüketmemeli, eti buzdolabında en az 24 saat beklettikten sonra , haşlama veya ızgara pişirme yöntemiyle pişirerek tüketmelidir. Yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriği daha yüksek olduğu için; kalp- damar hastalığı, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olan bireyler, kurban bayramında az yağlı ya da yağsız etleri tercih etmeli, sakatatlardan uzak durmalı ve aşırı et tüketiminden sakınmalıdırlar.
Kurban Bayramı Süresince Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Etleri büyük parçalar halinde saklamayın. Küçük parçalara ayırın, temiz buzdolabı poşetine sarın ve buzdolabının buzluk kısmında saklayın. Bu şekilde hazırlanan etler, buzlukta ( -2 °C ) birkaç hafta, derin dondurucuda ise (-18 °C) daha uzun süre ile saklanabilir.
- Eti çözdürmek istediğinizde ise ilk olarak buzdolabının alt bölmesinde çözdürün. Çabuk çözünmesi amacıyla uygulanan kalorifer, soba üzerinde çözdürme, oda sıcaklığında bekletme vb. sakıncalı yöntemlerdir. Çözdürülen etler tekrar dondurulmamalıdır.
- Etlerin pişirilmesinde haşlama, ızgara gibi yöntemleri tercih edilmeli, Kızartmalardan kaçınılmalıdır.
- Etin pişirilmeye hazırlandığı doğrama tahtası ve bıçağı ayrı olmalıdır. Çiğ sebze ve meyveler bu tahta ve bıçaklar ile temas ettirilmemelidir.
- Çok yüksek ısıda uzun süre pişirme ve kızartma yöntemi çeşitli kanserojen maddelerin oluşumuna neden olabileceği için tercih edilmemelidir.
- Etler mangalda pişirilirken et ile ateş arasındaki uzaklık eti yakmayacak ve “kömürleşme” sağlanmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Mangalda pişmiş etler dumana maruz kalmalarından ve içerisindeki yağın yanarak kanserojen maddelere dönüşmesinden dolayı kanserojen içermektedirler. Kanserojen maddelerin vücuttan uzaklaştırılabilmesi için bu şekilde pişirilen etlerin antioksidan içeren bol yeşillikle tüketilmesi gerekmektedir.
- Etler C ve E vitamini içermezler, posa yönünden de zengin değillerdir. Bu sebeple etler sebzelerle birlikte tüketilmelidir. Et yemeklerinin yanında bulgur pilavı tercih edilerek öğünün posa içeriği arttırılabilir.
- Görünür yağlar ayrılsa dahi kırmızı et yağ içermektedir. Kuyruk yağı ve tereyağı et yemeklerinde kullanılmamalıdır. Et ile yapılan yemeklere ekstra yağ ilave etmeyip, kendi yağıyla pişirin.
- Kurban Bayramı süresince de günde en az iki litre su için. Bol kahve, çay ve asitli içecek tüketiminden uzak durun.
- Kırmızı et tüketildikten hemen sonra çay, kahve içmeyin.
- Sevdiklerinizle yürüyüşler yaparak fiziksel aktivitede bulunun.
- Bayram ziyaretlerinde şekerlerden ve çikolatalardan uzak durmaya çalışın.
- Ağır hamur tatlıları yerine, sütlü tatlıları tercih edin.
Sağlıklı ve Mutlu Bir Bayram Geçirmenizi Temenni Ederim.
Dr.Sedat KAVAS
İl Sağlık Müdürü