Omurgalı hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar zoonotik hastalıklar olarak bilinmekte olup, söz konusu hastalıklar genel olarak enfekte hayvanlarla temas veya bu hayvanlara ait ürünlerin çiğ ya da az pişmiş olarak yenmesi sonucunda bulaşmaktadır.
Kurban Bayramlarında, hayvan hareketlerinin yoğun olarak yaşanması ve insanlarla hayvanların temasının artması nedeniyle zoonotik hastalıkların (özellikle şarbon, verem, kist hidatik ve toksoplazmozis) önlenmesiyle ilgili çevre sağlığı hizmetlerinin daha büyük bir ciddiyet ve titizlikle yapılmasının gerekliliği ile toplum sağlığını tehdit edebilecek zoonotik hastalıklara karşı gereken önlemlerin alınması daha büyük öneme sahiptir.
Zoonotik hastalıklar, halk sağlığı açısından önemli olmakla birlikte, çok basit bir takım korunma önlemlerinin uygulanması sonucunda bu hastalıklardan bir çoğunun da önüne geçilebilmesi mümkündür. Örneğin, etlerin çiğ ya da az pişmiş olarak yenmemesi ile yukarıda belirtilen bir çok hastalık önlenebilmektedir.
Yaklaşan Kurban Bayramında halk sağlığını tehdit edecek olumsuzluklara meydan vermemek için;
- Kurbanlık hayvanların veteriner hekim kontrolünden geçirilmesinin sağlanması,
- Kurban kesimlerinin veteriner hekim kontrolünde, ehil kişiler tarafından ve hijyenik şartlarda yapılmasının sağlanması,
- Kurban edilen hayvana ait ürünlerin naklinin hijyenik şartlarda yapılmasının sağlanması, bu hayvanlara ait atıkların toplum sağlığını tehdit etmeyecek şekilde bertaraf edilmesinin sağlanması, gerekmektedir.
Kist Hidatik, köpeklerde bulunan Echinococcus granulosus denilen parazite ait yumurtaların insanlar tarafından alınması sonucu karaciğer, akciğer gibi organlarda içi su dolu keseler oluşması ile meydana gelen bir hastalıktır. Paraziti taşıyan köpeklerin (kurt,çakal, tilki de olabilir) dışkısı ile parazitin yumurtaları etrafa saçılır. Kurumuş köpek dışkısı içindeki yumurtalar toz halinde uçuşur ve rüzgar ile dağılarak insan yiyecek ve içeceklerinin üzerine konabilir. Meyve, sebze gibi yiyecekler ve içecekler bu dışkılarla kirlenir.
- Bu şekilde kirlenmiş yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi,
- Parazitli köpeklerin sevilmesi sırasında ellere bulaşan parazit yumurtalarının ağızdan alınması,
- Havaya karışan parazit yumurtalarının solunumla alınması ile hastalık insanlara bulaşabilmektedir.
Kist Hidatikten Korunmak için;
- Köpeklere çiğ gıdalar kesinlikle verilmemelidir. Kişisel temizlik ilkelerine dikkat edilmeli, içme ve kullanma suları temiz olmalı, çiğ yenen sebze ve meyveler bol su ile iyice yıkandıktan sonra tüketilmelidir.
- Kesilen veya ölen hayvanların özellikle içi su dolu keseleri bulunduran organları, köpeklerin ve diğer etçil hayvanların ulaşamayacağı şekilde gömülerek bertaraf edilmelidir. Özellikle Kurban Bayramlarında bu hususlar daha çok önem taşımaktadır.
- Hayvan kesimleri mezbahalarda ve veteriner hekim kontrolünde yapılmalıdır.
- Köpeklerin okşanması ve sevilmesi sırasında parazitin yumurtaları ellere geçebilir. Bu şekilde kirlenen ellerin yıkanmadan ağıza götürülmesi ile parazitin yumurtası alınır. Bu yüzden, özellikle çocukların sokak köpekleri ile oynamalarına izin verilmemeli, temas halinde ellerin bol su ve sabunla yıkanması sağlanmalıdır.
- Kesimler mutlaka veteriner hekim denetiminde ve şartlara uygun hazırlanmış yerlerde yapılmalı, kaçak kesimler ve sokaklarda hayvan kesimleri önlenmelidir.
- Kurban Bayramında kesilen hayvanların kistli ve hastalıklı olan sakatatları ve barsak, tırnak gibi kullanılmayacak olan kısımları açıkta bırakılmamalı, bunları etrafta dolaşan kedi, köpek gibi hayvanların yemelerine izin verilmemelidir. Bu maddeleri kedi köpek gibi hayvanların kolaylıkla eşeleyip çıkaramayacağı şekilde toprağı derince kazarak en az 1 metre derinlikteki çukurlara gömülmelidir. Ayrıca kesim sonrası kalan kistli organ atıkları fırınlarda yakılarak imha edilebilirler.
- Evcil köpeklerin her 2 ayda bir kist hidatik dahil barsak parazitlerinden kaynaklanan hastalıklardan korunmak için ilaç alması sağlanmalıdır.
Bu vesileyle İl Sağlık Müdürlüğü olarak tüm vatandaşlarımızın Kurban Bayramını kutlar, sağlıklı günler dileriz.
Dr.Sedat KAVAS
İl Sağlık Müdürü