Rahim ağzı (serviks kanseri), dünya genelinde kadınları en çok etkileyen, etkili tarama yöntemleriyle erken tanınıp tedavi edilebilen ve böylelikle hastalığa bağlı ölüm oranlarının büyük oranda azaltılabildiği kanser türlerinden biridir. Ocak ayı Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı olarak belirlemiş olup dünyanın birçok ülkesinde hastalığa dikkat çekmek üzere çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Rahim ağzı hücreleri anormalleşip kontrolsüz bir şekilde büyümeye başlayıp ilerleyerek kansere dönüşür. Tarama testleriyle kansere dönüşmeden bu değişiklikleri saptamak mümkündür. Bu nedenle “Rahim Ağzı Kanseri” tamamen bilinen ve önlenebilen bir kanserdir.
Rahim ağzı kanseri için risk faktörleri arasında; 30 yaşın üzerinde olup tedavi edilmemiş Human Papilloma Virüs (HPV) enfeksiyonların olması,düzenli şekilde rahim ağzı kanser taramalarının yapılmaması, çok eşlilik, erken evlilik, tütün kullanımı, beslenme alışkanlığı, (meyve ve sebzeyi az tüketmek) düşük sosyoekonomik düzey, zayıflamış bağışıklık sistemi, 5 yıldan daha uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı, aşırı kilolu veya obez olmak, rahim ağzı kanseri olan bir kız kardeş veya anne gibi yakın bir akrabanızın olması gibi durumlar yer almaktadır.
Rahim ağzı kanseri belirtileri;Rahim ağzında kanser öncesinde gelişen değişiklikler genellikle belirti vermeyip ancak pelvik muayene, Pap testi ve HPV testleri ile erken dönemde tespit edilebilmektedir. Rahim ağzı kanserinde görülen belirtiler; Vajinadan artan miktarda veya alışılmadık türde akıntı gelmesi, normal adet dönemi dışındaki zamanlarda lekelenme tarzında hafif kanama, normalden daha uzun süren veya daha ağır olan âdet kanaması, menopoz sonrası kanama, sırt, bacak veya kadın cinsel organlarının olduğu bölgede ağrı, yorgunluk, kilo kaybı, tek yada iki bacakta şişkinlik, idrar yaparken ağrı görülmesidir.
Tanı:Tarama ve erken teşhis ile tedavisi yüzde yüz mümkün olan rahim ağzı kanseri HPV enfeksiyonu ile ilişkili olan en yaygın hastalıktır. Rahim ağzı kanser taramasını düzenli yaptıran bir kadının rahim ağzı kanserinden ölmeyeceğini söylemek mümkündür. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanserinin bütün ülkelerde ülke çapında taranmasını önermektedir. Rahim ağzı kanseri taramasında HPV testleri ile kişide HPV enfeksiyonunun olup olmadığı, varsa tipi saptanabilmektedir. Ülkemizde Ulusal Kanser Tarama Standartlarına göre; 30-65 yaş grubundaki her kadın 5 yılda bir HPV-DNA ve Pap Smear testi ile taranmaktadır. HPV testi ve Smear alınması son derece basit ve ağrısız işlemlerdir.
Korunma; Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanserine karşı 9-14 yaşlarındaki kız çocuklara aşı yapılmasını önermektedir. 30 yaşından sonra tarama testlerini düzenli bir şekilde yaptırılması, sigara kullanılmaması, kondom kullanmak, erkeklerin sünnetli olması, sağlıklı ve dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite son derece önemlidir.
Uşak Ulusal Kanser Tarama Programı kapsamında, Sağlıklı Hayat Merkezi KETEM Biriminde, İlçe Toplum Sağlığı Merkezlerimizde 30- 65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir HPV Testi ile rahim ağzı kanseri taraması ÜCRETSİZ olarak yapılmaktadır. Bu yaş grubundaki kadınlarımız randevu alarak ilgili sağlık kuruluşlarımıza müracaat edebilirler.
Unutmayın… Erken teşhis hayat kurtarır.
Dr. Sedat KAVAS
İl Sağlık Müdürü