OCAK AYI RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ FARKINDALIK AYI
Serviks Kanseri, serviks olarak adlandırılan, rahmin alt kısmının kanseri olup bu bölgenin yüzeyini oluşturan hücre tabakasının anormal hücrelere dönüşmesiyle ortaya çıkabilir. Bu hücrelerde oluşan değişikler çok yavaş seyirli olup öncelikle anormal hücre, sonra prekanseröz (kanser öncüsü) hücre ve en sonunda kanser hücresine dönüşüm olur. Serviks Kanseri, dünyada kadınlarda en sık görülen 5 kanser türünden biri olarak evresine göre daha derin dokulara ve uzak organlara yayılım gösterebilir.
Ocak Ayı, Serviks Kanseri Farkındalık Ayı olarak belirlenmiş olup hastalığa dikkat çekmek üzere farkındalık etkinlikleri düzenlenmekte ve tarama programlarımız tanıtılarak halkımızı bu konuda bilinçlendirmeye çalışılmaktadır.
Serviks Kanserinin neredeyse tamamına yakını HPV’nin (Human Papilloma Virüsü) bazı tipleri nedeniyle oluşmaktadır. HPV enfeksiyonu geçiren herkesin Serviks kanseri olacağı anlamına gelmez. HPV sadece tek bir çeşit virüs olmayıp bilinen 200’den fazla virüsten oluşan bir grubun adıdır. Çoğu insanda aktif enfeksiyona neden olmazlar ancak bazı yüksek riskli türlerle enfeksiyon yaygındır ve genital siğillere veya kansere neden olabilir. İnsanların %90'ında vücut enfeksiyonu kendi başına kontrol eder. Ancak yüksek riskli HPV tipleriyle, kalıcı HPV enfeksiyonu Serviks Kanserinin nedenidir.
Serviks Kanseri Neden Önemli?
• Serviks kanseri önlenebilen bir hastalıktır.
• Serviks kanseri erken teşhis edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilir bir kanser türüdür.
Risk Faktörleri Nelerdir?
• 30 yaşın üzerinde olup tedavi edilmemiş Human Papilloma Virüs (HPV) ve/veya cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların olması,
• Çok doğum yapmak ve ilk doğumu erken yaşta yapmak,
• Erken yaşta (16 yaş öncesi) aktif cinsel yaşama başlamak,
• Birden fazla cinsel partnerin olması,
• Sigara içmek,
• Düşük sosyoekonomik düzeye sahip olmak,
• Zayıflamış bağışıklık sistemi (İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü/HIV gibi) hastalıkların olması.
Belirtileri Nelerdir?
Serviks’te kanser öncesinde gelişen değişiklikler genellikle belirti vermeyip ancak pelvik muayene, Pap Smear testi ve HPV testleri ile erken dönemde tespit edilebilmektedir.
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız hemen hekiminize başvurunuz:
• Vajinadan artan miktarda veya alışılmadık türde akıntı geliyorsa,
• Sırt, bacak veya kadın cinsel organlarının olduğu bölgede ağrı hissi varsa,
• Yorgunluk, kilo kaybı, iştahsızlık gelişmişse,
• Tek ya da iki bacakta şişkinlik varsa,
• İdrar yaparken ağrı hissedilirse,
• Normal adet dönemi dışındaki zamanlarda lekelenme tarzında hafif kanama oluyorsa,
• Normalden daha uzun süren veya daha ağır olan âdet kanaması söz konusu ise,
• Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında kanama veya ağrı varsa,
• Menopoz sonrası kanama olursa.
Erken Teşhis
Serviks kanseri HPV ile ilişkili olan en yaygın hastalıktır. Neredeyse tüm Serviks kanserleri HPV enfeksiyonu nedeniyle gelişmektedir. HPV ayrıca kadın ve erkeklerde cinsel organ, baş-boyun ve ağız boşluğu kanserlerine de neden olmaktadır. HPV’nin tespiti, erken dönemde serviksteki kanser öncülü değişikliklere işaret ederek kanser teşhisini kolaylaştırmaktadır. Günümüzde serviks kanserini önlemeye veya erken tanıya yardımcı olmak üzere geliştirilmiş iki tarama testi yaygın şekilde kullanılmaktadır.
• HPV testi; Serviksteki hücresel değişikliklere neden olabilecek virüsün, serviks hücrelerinde tespiti esasına dayanan bir testtir.
• Pap Smear testi; uygun şekilde tedavi edilmezse Serviks kanserine dönüşebilecek olan kanser öncülü durumları (Servikteki hücre değişiklikleri) arama esasına dayanan bir testtir.
Her iki test de son derece basit ve ağrısız işlemlerdir.
Tedavi
Erken dönemde saptandığında ek bir başka tedaviye ihtiyaç olmadan tümör cerrahi olarak çıkartılabilir. Eğer daha ileri bir safhada karşılaşılmışsa kemoterapi ve radyoterapi verilmektedir. Hangi tedavinin kime ve nasıl uygulanacağı evreye göre değişmektedir.
Korunma
• HPV’nin en çok kanser yapan tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek olan aşılar mevcuttur. Dünya Sağlık Teşkilatı, serviks kanserine karşı 9-14 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklara aşı yapılmasını önermektedir.
• 30 yaşından itibaren tarama testlerini düzenli bir şekilde yaptırmak.
• Güvenli cinsel ilişki konusunda danışmanlık almak.
• Erkeklerin sünnet olması.
• Sigara kullanmamak.
İlimizde Ulusal Kanser Tarama Programı kapsamında, Sağlıklı Hayat Merkezi KETEM Biriminde, İlçe Toplum Sağlığı Merkezlerimizde 30- 65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir HPV Testi veya papsmear testi ile serviks (rahim ağzı) kanseri taraması ÜCRETSİZ olarak yapılmaktadır. Tüm halkımızı ücretsiz kanser taramalarına bekliyoruz.
Unutmayın… Erken teşhis hayat kurtarır
Uzm. Dr. Erkan GÜVENÇ
İl Sağlık Müdürü